Ekonomi haberleri bas bas, baz etkisinden bahsedip enflasyon, büyüme, ihracat gibi gelişmelerin rakamsal boyutlarının baz etkisi şöyle oldu, böyle oldu derken neyi kastediyor? Nedir bu bahsi geçen baz etkisi? Bunu örneklerle açıklamadan önce tanımını yapmak, soru işaretlerinin giderilmesi için epey yararlı olacaktır.
Çoğu kişinin merak ettiği baz etkisi bakın neymiş! Aşinalık kazandığımız baz etkisi deyimi literatürde şöyle bilinmektedir. Karşılaştırmaya konu olan iki dönemin birinde bir nedenden dolayı oran ya da sayılar üzerinde ortaya çıkan aşırı bir yükseliş ya da düşüşün karşılaştırılan dönemlerin sonuçları üzerinde yarattığı etkidir. Tabi bu bahsi geçen etki bir sonraki döneme ait karşılaştırmada ortadan da kaybolabilir.
Tavsiye içerik => Kobi & Startup SEO Çözümleri
Baz Etkisi Detayları
Şimdi iş çevirimlerindeki değişimler ele alınıp analiz edileceği zaman yıllık verilerdeki değişim çoğu kez baz etkisi ile açıklanmaktadır. Halk deyişi ile baz etkisi (base effect), bir veride gerçekleşen yıllık değişimin, o verinin sadece son aylarda sergilediği değişimden ötürü değil, bir yıl önceki değişimlerden de etkilenmesi nedeniyle oluşmaktadır.
Baz etkisi, yıllık değişimler esasında değerlendirilip açıklanıyor. Yani piyasada fiyatlar yükselmiş olsa da değişim bir yıl öncesiyle ele alınacağından dolayı enflasyon az çıkabilir. Değişimleri en başından ele almadığından kötüye giden bir ekonomi o an gayet iyi durumda gibi de görünebilir.
Baz Etkisi ve Enflasyon İlişkisi
Nedir bu baz etkisi? Gelin bir örnek vererek kafalarda baz etkisi için tam olarak anlam kazandıralım. Mesela geçen yılın başlarında yani ilk aylarda kurlarda yaşanan artış sonucu mayıs ayında aylık enflasyonun yüzdesi 1,4 gibi çok yüksek olsun. Bu aylık artış, endeksi 1,4 puan artırmış olacaktır.
Bu yılın mayıs ayına gelindiğinde kurlar aynı sıçramayı göstermediği ve başka bir olumsuz etki de olmadığı için aylık enflasyon yüzdemizin 0,4’e geldiğini düşünelim. Bu durum bazında geçen yılın mayıs ayına ait yüzde 1,4’lük enflasyon oranı endeksten çıkacaktır ve yeni gelen yüzde 0,4’lük oran endekse girecektir. Sonra da 12 aylık enflasyon 1 puan düşmüş olacak, işte temelde baz etkisi (base effect) budur.
 Nedir?){kind=link}